Στην εισηγητική του τοποθέτηση ο κ. Φαρμάκης επεσήμανε ότι οι Περιφέρειες μπορούν να γίνουν η ατμομηχανή ανάπτυξης του ελληνικού κράτους, καθώς παρατήρησε ότι έχουν ήδη αναλάβει πολύ σοβαρές ευθύνες και έχουν ανταποκριθεί. Το σχέδιο που παρουσίασε ο ίδιος και αποτελεί αποτέλεσμα της δουλειάς που έχει γίνει στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της ΕΝΠΕ (στην οποία προεδρεύει) είναι στοχευμένο στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των Περιφερειών, την κάλυψη των πραγματικών αναγκών των πολιτών, αλλά και την καλύτερη λειτουργία ενός ουσιαστικά αποκεντρωμένου κράτους.
Αυτό, περιλαμβάνει πέντε πυλώνες που αφορούν:
- Τις αρμοδιότητες των Περιφερειών
- Την διαφάνεια και τον έλεγχο νομιμότητας
- Την χρηματοδότηση της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης
- Τη σχέση των Περιφερειών με το Κεντρικό Κράτος και
- Την καταστατική θέση των Περιφερειών
Αναφορικά με τις αρμοδιότητες, ο Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας υπογράμμισε την ανάγκη πλήρους αποσαφήνισης μέσω της δημιουργίας ενός μηχανισμού, ο οποίος θα μπορούσε να υπαχθεί στο ΑΣΕΠ, και θα αναλάβει την καταγραφή, τον επανακαθορισμό, αλλά και τη διαρκή παρακολούθηση – αξιολόγηση – επικαιροποίηση των αρμοδιοτήτων στα διάφορα επίπεδα διοίκησης της χώρας.
Σε ότι αφορά τον έλεγχο νομιμότητας, προτείνεται η δημιουργία ενός ενιαίου – και τοπικά αποκεντρωμένου - συστήματος ελέγχου για τις δημόσιες συμβάσεις των ΟΤΑ α’ και κυρίως β’ βαθμού που θα στηρίζεται στην λογική του Επόπτη ΟΤΑ (πρώην Ελεγκτή Νομιμότητας) και της Αυτοτελούς Υπηρεσίας ΟΤΑ του άρθρου 215 του Ν. 3852/2010 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 109 του Ν. 4555/2018. «Στην ουσία περιγράφουμε μία υπηρεσία «μιας στάσης» για τον έλεγχο των πράξεων των ΟΤΑ» ανέφερε ο κ. Φαρμάκης, τονίζοντας την ανάγκη για σαφή και αυστηρό έλεγχο των Περιφερειών, αλλά με απλό και αποτελεσματικό τρόπο.
Ως προς τους χρηματοδοτικούς πόρους, η Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της ΕΝΠΕ υποστηρίζει, είτε την μεταφορά πόρων από την Κεντρική Κυβέρνηση, είτε την ανάθεση της διαχείρισης ευρωπαϊκών πόρων και πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης. Επιπλέον στοιχεία που θα συμβάλλουν στην ενίσχυση των Περιφερειών είναι η πλήρης απόδοση των ΚΑΠ στις Περιφέρειες και η εξομάλυνση του ρυθμού καταβολής, η ενίσχυση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και η θέσπιση απόδοσης πόρων στις Περιφέρειες από μισθώματα ή τέλη. Ακόμα σε σχέση με το ΕΠΑ, ζητείται η θέσπιση ετήσιου ορίου πληρωμών τουλάχιστον στο 20% του συνολικού προγράμματος κάθε Περιφέρειας.
Επίσης, η ΕΝΠΕ προτείνει τη θεσμοθέτηση ενός συντονιστικού οργάνου, εντός της Προεδρίας της Κυβέρνησης, με οριζόντια αρμοδιότητα σε θέματα Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης και τη διασύνδεση αυτής με τα κατά περίπτωση αρμόδια Υπουργεία, ενώ επίσης τίθεται και το ζήτημα ανεμπόδιστης άσκησης των καθηκόντων, Περιφερειαρχών και Αντιπεριφερειαρχών, απέναντι σε προδήλως αβάσιμες καταγγελίες.
«Δεν επιζητούμε κανενός είδους ασυλία ή ατιμωρησία. Εκτιμούμε, ωστόσο, ότι θα μπορούσε για την αυτοδιοίκηση να προβλεφθεί μία αποκλειστική αρμοδιότητα άσκησης δίωξης για αδικήματα που τελούνται κατά την άσκηση των καθηκόντων μας, σε ένα ειδικό όργανο της Δικαιοσύνης που θα εξετάζει κατά προτεραιότητα τις καταγγελίες και τις αναφορές κατά αιρετών και θα αποφαίνεται επ΄ αυτών πριν την κίνηση της όποιας διαδικασίας σε βάρος τους. Μία τέτοια πρόβλεψη θα συμβάλλει στην εμπέδωση της πεποίθησης ότι οι Περιφερειάρχες δεν επιζητούν την συγκάλυψη (π.χ. όχι σύντομη παραγραφή των αδικημάτων όπως στην περίπτωση των βουλευτών) αλλά αναζητούν τη θεσμική τους θωράκιση ώστε να λειτουργούν πιο ελεύθερα, εντός των πλαισίων του νόμου» τόνισε ο κ. Φαρμάκης.
Σημειώνεται ότι στην τοποθέτησή του, μετά την εισήγηση του Περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας, ο αν. Υπουργός, κ. Λιβάνιος ανέφερε ότι μετά τις ευρωεκλογές θα ξεκινήσει ο διάλογος του Υπουργείου με τις Περιφέρειες και τους Δήμους για τη σύνταξη του νέου κώδικα της Αυτοδιοίκησης, ώστε να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους. Μέσω του νέου Κώδικα θα επιχειρηθεί να ξεκαθαρίσει το τοπίο των αρμοδιοτήτων, ώστε να ξέρουν όλοι οι πολίτες ποιος είναι υπεύθυνος για κάθε τι που αφορά την καθημερινότητά τους.
Επίσης, υπογράμμισε ότι σύντομα θα ξεκινήσει η λειτουργία της αυτοτελούς υπηρεσίας εποπτείας των ΟΤΑ που θα στελεχωθεί με ειδικευμένα στελέχη και θα αφορά καθαρά τον έλεγχο νομιμότητας, προκειμένου να γίνει πιο απλό και γρήγορο το σύστημα ελέγχων και να μην υπάρχουν καθυστερήσεις ή ακόμα και ο κίνδυνος ακύρωσης έργων ή δράσεων, εφόσον όλα είναι νόμιμα.
